Nieuws

• NIEUWE BAANHANDICAP TABELLEN; WAT IS ER VERANDERD?
• VAN DE GREENKEEPERS...: ROBOT MAAIER
• Bal 'opgegeten' door de robotmaaier?
• De baan in Dronevlucht!
• SPELPLEZIER! Filmpjes: Ready Golf & Kies je Tee
• Attentie: pitchmarks repareren a.u.b.

Dollarspot

Geplaatst: 06-06-2024

Wat is dollarspot?
Dollarspot is een voor de golfsport desastreuze schimmelziekte. Het wordt veroorzaakt door de schimmel clarireedia jacksonii spp. (voorheen sclerotinia homoeocarpa spp.). Het wordt gekenmerkt door kleine ronde gebleekte strokleurige ingezonken vlekken ter grootte van een dollar-muntstuk. De schimmel vormt geen sporen maar wanneer de ziekteverwekker actief is (en dauw aanwezig is) vormt deze wit spinnenwebachtig schimmelmycelium tussen bladeren en kroon van de grasplant. Als je verder inzoemt op het schadebeeld zie je laesies (inkepingen) in het midden van het blad met een bruine rand. Deze aantastingen zijn vaak zandlopervormig.

Afbeelding: als je verder inzoemt op het schadebeeld zie je laesies (inkepingen) in het midden van het blad met een bruine rand.

Player First
Een voldoende hard speeloppervlak is waar greenkeepers en golfers naar streven. Niet alleen behoud van voldoende balrolafstand maar ook speltechnische eigenschappen als voldoende 'eerlijke' rol van de bal op de green; de zogenaamde 'trueness' moet garant staan voor een betrouwbare putt. Een grote spelbreker hier is schade ten gevolge van de schimmel clarireedia spp., beter bekend als dollarspot. De naam zegt het al, de ziekte kan diepe sporen op de green achterlaten ter grootte van het dollar-muntstuk dat vroeger bestond (ongeveer zo groot als een euromunt). Na de beginaantasting zijn er ook grotere vlekken zichtbaar.

Afbeelding: dollarspot op greens.

De afgelopen decennia is er al veel geschreven en gezegd over dollarspot. Er is veel bekend dankzij onderzoeken van internationaal gerenommeerde instituten en universiteiten: hoe de ziekte preventief en curatief (chemisch) te bestrijden is, in welke periode de risico's het grootste zijn en welke tolerante grasrassen je het beste kunt inzaaien. Toch blijkt in de praktijk dat de ziekte zich grilliger voordoet dan in de literatuur te vinden is. In het verleden werd een dollarspot-aantasting direct bestreden met een chemisch middel. Tegenwoordig hangt het in veel gevallen van de individuele baan af welke schadedrempel nog acceptabel is. Het 'player first'-principe geldt bij de mate van beheersing van de ziekte. Bovendien willen we dit het liefste zo duurzaam mogelijk doen.

Wanneer in het jaar treedt het op?
'In theorie' manifesteert de dollarspot-schimmel zich vanaf april tot oktober. In de praktijk kan dollarspot al vroeger in het jaar actief zijn als de omstandigheden voor de schimmel gunstig zijn. In de laatste jaren is actieve dollarspot ook nog aangetroffen na oktober. In 2022 was de schimmel zelfs tot in december nog actief. De verandering van de weerkarakteristieken draagt hier in belangrijke mate aan bij.

Onder welke omstandigheden is dollarspot actief?
Dollarspot houdt van hoge temperaturen en vocht. Warme zomerdagen met een hoge luchtvochtigheid zijn een trigger voor de ontwikkeling van dollarspot. Vooral in de nazomer is het verschil tussen de dag- en nachttemperatuur nog wat hoger en vormt zich in de ochtend veel dauw op de greens. Hoe langer je de dauw op de green laat zitten, hoe gemakkelijker je het voor dollarspot maakt om toe te slaan. Vooral de combinatie met een te droge zandige toplaag is een recept voor het activeren van de schimmel.

Afbeelding: eerste aanwijzing die duidt op risico van dollarspot.

Hoe is het te voorkomen en beheersen (dus niet: hoe is het te bestrijden)?

• Een voldoende vochtige toplaag met een bodemvochtpercentage van omstreeks 20% lijkt van belang te zijn om dollarspot onder controle te kunnen houden. Uiteraard verschilt het vochtprofiel per greenopbouw en is deze afhankelijk van het vochtvasthoudend vermogen van de toplaag, maar een range zoals hierboven genoemd is de vuistregel.
  
  
• Verwijder dauw zo snel mogelijk om de bladnattijd zo kort mogelijk te laten zijn. Hoe droger je toplaag en hoe natter het gras is, des te groter de kans op een uitbraak van dollarspot.
  
  
• Frequent rollen helpt. Uit USGA-studies en meerjarig STERF-onderzoek blijkt dat in de periode augustus-oktober twee keer rollen per week het risico op dollarspot al met meer dan 60% kan reduceren en dat het met vier keer rollen per week zelfs met 95% kan verminderen. Dit geldt voor 100% roodzwenkgreens. Op een green van roodzwenk en gewoon struisgras ligt dit percentage op 37% respectievelijk 54% reductie. Bij voorkeur rollen vroeg in de ochtend en onder de juiste bodemvocht omstandigheden (niet te vochtig). Maar let er ook nadrukkelijk op om niet té veel te rollen omdat het een mechanische bewerking is die ook stress (frictie) oplevert.
  
  
• Toepassen van ijzerhoudende meststoffen. De invloed van ijzersulfaat kan groot zijn op het terugdringen van de schade als gevolg van dollarspot. IJzer heeft een afdrogende werking op het blad. Recent gepubliceerd onderzoek uit de VS laat zien dat tweewekelijkse toepassing van 37 kg/ha preventief succesvol is. In Nederland wordt wisselend tegen het gebruik van ijzer(sulfaat) gekeken. Niet op elke green heeft het een heilzame werking. Historie, management en bodemopbouw zijn bepalend voor het succes dan wel de risico's van ijzer. Ook de juiste concentratie ijzersulfaat in combinatie met het spuitvolume water is maatwerk voor iedere golfbaan.
• UV-C bestraling kan ook preventief werken tegen dollarspot. Meerdere bedrijven zijn hier al mee bezig op golfgreens. Uit een internationaal onderzoeksproject door STERF, de R&A en Hochschule Osnabrück komen voorzichtig positieve resultaten.
  
  
• Preventieve inzet van fungiciden past niet in Integrated Pest Management en is zogenaamde ‘nageschakelde techniek’. Het gaat op voor de korte termijn en is dus ongewenst omdat het geen (duurzame) oplossing biedt. Bovendien wordt structurele speelkwaliteit nagestreefd op een robuust veerkrachtige green. Dit bereik je niet door de preventieve inzet van chemische fungiciden.